Özet

,Amaç: Bu çalışmada, halen evde bakım hizmetinden yararlanmakta iken,

çeşitli nedenlerle palyatif bakım merkezlerinde yatan hastalara bakım veren

bireylerin bakım yükleri ve tükenmişlik durumlarının değerlendirilmesi;

hastalar yanında bakım verenlerin gereksinimlerini karşılamaya yönelik

tıbbi-sosyal hizmet planlamalarına katkı sunulması amaçlanmıştır.

Yöntem: Bu çalışma kamu hastaneleri palyatif bakım merkezlerinde tedavi

gören 129 hastaya bakım verenlerde yapıldı. Çalışma kesitsel ve tanımlayıcı

niteliktedir. Sosyodemografik bilgi formu, Zarith Bakım Verme Yükü Ölçeği

ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği formu yüz yüze görüşme yöntemiyle doldurularak veriler elde edildi.

Bulgular: Çalışmaya katılanların 92’si (%71,3) kadındı, çoğunluğu (%54,3)

41-64 yaş grubundaydı ve en yüksek oranda (%42,6) hastaların çocukları

bakım vermekteydi. Bakım verenlerin ortalama puanları sırasıyla, Zarith

Bakım Verme Yükü Ölçeği’nden 37,71±15,44; Maslach Tükenmişlik Ölçeği

alt grupları olan Duygusal Tükenmişlikten 12,16±8,20, Duyarsızlaşmadan

4,19±4,25 ve Kişisel Başarıdan 19,68±5,43 puan olduğu belirlendi. Bakım

verenlerin bakım yüklerinin artması ile Maslach Tükenmişlik Ölçeği alt

grupları Duygusal Tükenme (R=0,611; p=0,000) ve Duyarsızlaşma

(R=0,476; p=0,000) arasında pozitif yönde, Kişisel Başarı (R=-0,232;

p=0,008) arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulundu. Bakım verenin

yükü arttıkça tükenmişlik düzeyi artmaktaydı. Yaş, cinsiyet, medeni durum,

eğitim durumu, bakım hizmeti karşılığında ücret alma durumu, başka bir

bakıcı ile çalışılması ve baktığı hastanın tanısı ile Zarith Bakım Verme Yükü

Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği arasında anlamlı bir fark bulunmadı

(p>0,05).

Sonuç: Bakım verenlerin yükleri arttıkça tükenmişlikleri de artmaktadır.

Bakım süresinin uzunluğu ve kronik hastalık varlığı tükenmişliği artırmaktadır. Sağlık çalışanları tarafından bakım verenlerin durumunun değerlendirilmesi, psikososyal olarak destek verilmesi, bakım yükünün ve tükenmişlik duygusunun azaltılması ve aynı zamanda bakım hizmetinin kalitesi açısından uygun olacaktır.